ریز برگی (لجوج) یا استابورن مرکبات

ریز برگی  (لجوج) یا استابورن مرکبات

بیماری استابورن یا ریز برگی مرکبات یکی از مهمترین بیماریهای فایتوپلاسمایی مرکبات در مناطق گرم و خشک میباشد که توسط یک اسپیروپلاسمای مارپیچی به نام Spiroplasma citri ایجاد می شود.

این میکروارگانیسمها در آوندهای آبکش درختان آلوده وجود دارد. این پاتوژن ها پروکاریوت هایی هستند که سلول آنها فاقد دیواره سلولی است، اسپیروپلاسماها قابل کشت بر روی محیط های آزمایشگاهی اند و با مایه زنی به زنجرک ها منتقل می گردند.

به علت کندی بروز نشانه ها و عمر زیاد درختان بیمار این بیماری به صورتی مرموز یا بی سرو صدا گسترش می یابد و ردیابی آن دشوار است. تولید محصول در درختان آلوده به شدت کاهش می یابد و درختان تعداد اندکی میوه تولید می کنند که اندازه میوه ها کوچک تر از آنی است که به بازار عرضه شود. بیماری استابورن در مرکبات ندرتا باعث مرگ گیاه می شود. علائم بیماری استابورن بر روی برگ،میوه و ساقه های ارقام تجاری ،بدون توجه به پایه آنها بوجود می آید. با این وصف علائم متغیر بوده و غالبا تعدادی از آنها را میتوان همزمان در یک درخت یا قسمتهایی از یک درخت مشاهده نمود. بطور کلی درختان آلوده رشد کپه ای داشته و فاصله میانگره ها در شاخه ها و سرشاخه ها کوتاه هستند. سرشاخه ها متراکم و بطور غیر عادی به سمت بالا گرایش می یابند. شاید برگها فنجانی شده و بطور غیر عادی ضخیم شوند. در برگهای جوان،الگوهای رنگ پریده شبیه به علائم کمبود مواد غذایی ظاهر می شود.

یکی از شاخص ترین علائم بیماری، ظهور گل در تمام فصول بخصوص در زمستان می باشد و لیکن میوه کمتری تولید می کنند، از اینرو در یک درخت میوه هایی با اندازه های متفاوت را می توان مشاهده نمود. میوه ها بسیار کوچک و بصورت نامتقارن رشد کرده و در ناحیه گلگاه پوستی نازک تر دارند. در برخی از میوه ها،رنگ میوه در ناحیه گلگاه سبز می ماند. در میوه های آلوده بذوری مشاهده می شود که به خوبی رشد نکرده و یا سقط شده اند. همچنین در درختان آلوده ریزش برگهای زمستانه بیشتر مشهود است .

این بیماری با پیوندک و قلمه گیاهان آلوده به راحتی منتقل می شود ولی در خصوص انتقال بصورت مکانیکی و از طریق بذر گزارشی ارائه نشده است. همچنین این بیماری از طریق چند گونه زنجرک مانند Circulifer tenellus و Scaphytopius nitridus و Neoaliturus haematoceps از درختان آلوده به درختان سالم سرایت می کند. این بیماری از طریق ارقام وارداتی آلوده وارد کشور شده و امروزه در اکثر باغات کشور گسترش یافته است.

اصولا راهکار موثر بر مبنای پیشگیری می باشد و می بایست از پیوندک های عاری از بیماری برای تکثیر نهال ها استفاده نمود. البته مبارزه با زنجره های ناقل و نیز علف های هرز نیز در کاستن گسترش بیماری موثرند.