همایش شهرستان کازرون

بيماري تريستزاي مركبات ( Tristeza Disease of Citrus )

منشا اصلي اين بيماري از آسيا بوده كه توسط نهال آلوده و شته هاي ناقل ويروس در تمام قاره ها پخش شده است.در دهه 1930 در كشورهاي برزيل و آرژانتين ، اسپانيا و ونزوئلا حدود 25 ميليون اصله نهال و در سال 1939 در ايالت كاليفرنيا آمريكا اين بيماري حدود 3 ميليون اصله نهال را از پاي درآورد . اولين ورود اين بيماري در سال 1342 با آوردن نهال هاي نارنگي رقم اونشو ( Citrus unshiu ) از ژاپن به شمال كشورمان ( باغ مهدشت ساري ) ، آلودگي در شمال منتشر شد . اين ويروس يكي از مهمترين خسارتزاي مركبات در دنياست و بيشتر در شرايط آب و هوايي معتدل و خنك فعاليت دارد .

علائم بيماري و دامنه ميزباني :

اين ويروس تقريبا تمام گونه هاي مركبات را آلوده مي كند اما به خانواده هاي ديگر تنها به گياه Passiflora حمله مي كند . ارقام mandarins متحمل به اين بيماري هستند . اما ارقام پرتقال و نارنج سه برگي ، معمولا فاقد علائم مي باشند و نارنگي و گريپ فروت و ليمو شيرين حساس به اين بيماري مي باشند و پيوند زدن روي اين سه ارقام ، عامل بيماري خيلي خوب علائم را ظاهر مي كند . علائم بيماري به 4 صورت ممكن است ظاهر شود :

1- به صورت زوال ( Decline ) :

   الف – به صورت زوال آهسته يا تدريجي (Slow decline ) : علائم اوليه به صورت مات و كدر شدن رنگ برگها و لوله شدن آنها ، خشكيدگي سرشاخه ها از بالا به پايين مي باشد كه كاهش تعداد ميوه و ريزش آنها را به همراه دارد .

   ب – زوال سريع (fast decline) : در اين نوع زوال ايجاد اختلال در ناحيه پيوند است و نكروز شدن بافت آبكش را به همراه دارد . ارتباط بين قسمت هاي هوايي و ريشه قطع مي شود و ريشه ها در اثر نرسيدن شيره پرورده ضعيف شده و باعث زوال و خشكيدگي سريع درخت مي گردند .

2- (Stem pitting ) : ساقه آبله اي شدن : يا به عبارتي ايجاد شيار يا فرورفتگي در قسمت چوب ساقه درخت و در همان محل برجستگي هايي از سمت داخل در پوست ساقه مشاهده مي شود .

3- ( Seedling yellow ) :  زردي نهالهاي بذري و لوله شدن و مات و تيره شدن برگ ها .

4- ( Die back ) : زردي ميوه و برگ و در نتيجه ريزش برگها و ايجاد حالت  Die back يا سرخشكيدگي و گاهي زوال درخت . 

خصوصيات ويروس Citrus tristeza virus

اين ويروس از ويروس هاي رشته اي خمش پذير و از بلندترين ويروس هاي گياهي محسوب مي شود . از خانواده Closteroviridae كه به ابعاد 12-2000 نانومتر مي باشد . در آوندهاي آبكش گياه به سر مي برد و انتقال آن با پيوند به سهولت و با مكانيكي به سختي انجام مي شود . و همچنين توسط شته ها از جمله شته استوايي مركبات ( Toxoptera citricidus ) و شته سبز پنبه ( Aphis gossypi ) و چندين گونه ديگر شته ( A.citricola-A.spiraecola ) منتقل مي شود . اما تنها شته استوايي داراي راندمان انتقال بالايي دارد ( تا حال وجود آن در ايران گزارش نشده است به همين دليل اين بيماري در ايران گسترش زيادي پيدا نكرده است و تا حال از فارس و مازندران وجود آن گزارش شده است .) و بقيه گونه هاي شته كارائي كمي در انتقال این ویروس را دارا است.

این همایش با حضور کارشناسان شرکت ورنیچر و آدلراگرو در خصوص این ویروس و مقایسه راهکارها در اسپانیا و ایران بررسی و مقایسه انجام شد.